Logo Muzeum Narodowego w Szczecinie
Logo Muzeum Narodowego w Szczecinie

Szczecin na dawnej fotografii

Szczecin z daleka i bliska

Z lotu ptaka
Z lotu ptaka (13 zdjęć)
Mosty i nabrzeża
Mosty i nabrzeża (26 zdjęć)
Łasztownia i port
Łasztownia i port (21 zdjęć)
Zamek i Wały Chrobrego
Zamek i Wały Chrobrego (27 zdjęć)
Spacer po Starym Mieście
Spacer po Starym Mieście (43 zdjęć)
Wokół Starego Miasta
Wokół Starego Miasta (39 zdjęć)
Zieleń i pomniki
Zieleń i pomniki (34 zdjęć)

W 1993 roku, z okazji 750 rocznicy nadania Szczecinowi praw miejskich, Szczecińskie Towarzystwo Kultury wydało album „Szczecin na dawnej fotografii ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie”. Było to pierwsze wydawnictwo prezentujące okazały zbiór przedwojennych zdjęć, reprodukcje 250 oryginalnych fotografii przechowywanych w archiwum Muzeum Narodowego w Szczecinie. Wkrótce ukazały się dalsze publikacje, w których udostępniono kolejne odsłony ikonografii Szczecina; reprodukcje dawnych widokówek, albumy z grafikami, katalog malarskich wizerunków miasta. W wielu książkach stare fotografie wykorzystywano jako ilustrację do opisów historii, przypomnienia obyczajów, budowli i osiągnięć dawnych szczecinian lub jako uzupełnienie i wzbogacenie współczesnego obrazu miasta.

Po latach zdecydowaliśmy się ponownie sięgnąć do muzealnej kolekcji, by zapoznać Czytelników z dalszą częścią jej zawartości, by wydobyć z niej następne skarby, pokazać kolejne motywy z naszego miasta sprzed dziesięcioleci. Nie jest to jednak kontynuacja, czy druga część poprzedniego wydawnictwa. Naszym zamierzeniem było przygotowanie książki, która satysfakcjonować będzie zarówno posiadaczy dawnego albumu, jak i tych, którzy go nie mają. Postanowiliśmy powtórzyć część ilustracji z jednej strony dlatego, by nie ograniczyć merytorycznej zawartości naszej publikacji, z drugiej zaś by wydobyć pewne szczegóły, zatarte niedoskonałością druku, szczegóły które mogą okazać się nowym odkryciem znanego już obrazu. Niektóre fotografie tylko na pierwszy rzut oka wydać się mogą analogiczne, jednak różnią się szeregiem detali, wskazujących na wykonanie zdjęcia w innym czasie i w odmiennych okolicznościach.

Jesteśmy zobowiązani do podziękowania tym, którzy przekazali do muzealnych zbiorów swoje przedwojenne fotografie i negatywy, dzięki czemu mogliśmy wzbogacić ten wybór o kolejne reprodukcje.

Prezentowane fotografie pogrupowane na kilka podstawowych zagadnień, nadal nie dają pełnego obrazu dawnego wyglądu miasta. Tak jak dziś, tak i niegdyś wybór obiektów rejestrowanych przez fotografów podlega w dużym stopniu przypadkowi. Przypadkowość tę pogłębia zrządzenie losu, które pozwoliło na przetrwanie kruchego, delikatnego negatywu czy nietrwałego pozytywu, a także selekcja wynikająca z walorów technicznych i oryginalności ujęcia. Szerokie panoramy obserwowane z najwyższych punktów miasta, ciągi nabrzeża po obu stronach Odry, charakterystyczne widoki portu i statków, magazynów i spichlerzy, reprezentacyjne budowle, kościoły i gmachy użyteczności publicznej to najczęściej powtarzające się motywy. Wykorzystywane były w książkach i albumach poświęconych miastu, wydawnictwach reklamowych, w gazetach i czasopismach, na pocztówkach. Znacznie rzadziej fotografowano ciągi ulic i zabudowę mieszkalną, która zdawała się nazbyt skromna, typowa i powszednia by wzbudzać zainteresowanie godne rejestracji na kliszy. Dziś, gdy tak niewiele przetrwało z najstarszych części miasta, a nasze dzielnice uległy tak znacznym zmianom, jakże często bezskutecznie szukamy fotograficznej dokumentacji ich dawnego wyglądu. Ta cząstka, która – przypadkiem – się zachowała, stanowi więc ogromnie ważne świadectwo przeszłości, pozwala poczuć atmosferę dawnego miasta, daje wyobrażenie o tym, co wówczas wydawało się interesujące i godne uwiecznienia.

Szczecin z daleka – z lotu ptaka, z mostów, z nabrzeży i Szczecin z bliska – spacer po Starym Mieście i ulicach centrum, pojedyncze domy, obrazki napotkane na placach, skwerach, w parku. Kolejna odsłona przeszłości Szczecina – daleka czasowo, a jakże bliska przestrzennie.

al. 3 Maja – Lindenstraße
ul. Arkońska - Eckerbergstraße
pl. St. Batorego - Victoria Platz
ul. Bednarska - Mönchenbrückstraße
ul. Boguchwały - Jasenitzer Straße
ul. Bogurodzicy - Greifenstraße
ul. Bolesława Śmiałego – Pestalozzistraße
ul. Borysza (nie istnieje) – Prutzstraße
Brama św. Ducha - Heiliggeisttor
Brama Królewska - Königstor
Brama Panieńska – Frauentor
Brama Portowa - Berliner Tor
Brama Ślimaka - Schneckentor
Bulwar Nadodrzański - Bollwerk
Bulwar Beniowskiego - Parnitzbollwerk
ul. Bytomska – Breslauerstraße
ul. Celna – Pladrinstraße
ul. T. Czackiego - Albrechtstraße
ul. Czwartkowa - Mittwochstraße
ul. Darguja - Langebrückstraße
ul. Św. Ducha – Heiligegeiststraße
ul. Dworcowa - Grüne Schanze
Dziedziniec Jana - Johannishof
ul. Energetyków - Große Lastadie
ul. Farna - Große Domstraße
ul. Gdańska - Altdammer Straße
ul. B. Głowackiego - Kleiststraße
ul. Grodzka - Mönchenstraße, Fuhrstraße
pl. Grunwaldzki - Kaiser Wilhelm Platz
ul. Henryka Pobożnego - Schlutowstraße
pl. Hołdu Pruskiego – Am Königstor
ul. Inwalidzka - Scholwiner Straße
ul. Jagiellońska - Turnerstraße
ul. Władysława Jagiełły - Saunierstraße
ul. Janosika - Haydnstraße
Jasne Błonia – Quistorpaue
ul. Św. Jakuba – Jacobi Kirchhof
al. Jana Pawła II - Kaiser Wilhelm Straße
ul. Jana z Kolna – Unterwieckstraße
ul. Kapitańska - Steinstraße
ul. Kaszubska - Elisabethstraße
ul. Komandorska – Admiral Scheer Straße
pl. J. Kilińskiego - Grünhofer Markt
ul. Kłodna (Pływacka) - Baumstraße
ul. Kociełby – Baumbrückstraße
ul. Koński Kierat - Roßmarktstraße
ul. M. Kopernika - Kurfürstenstraße
ul. Korsarzy - Große Ritterstraße
ul. K. Korzeniowskiego - Karlstraße
pl. T. Kościuszki - Schinkelplatz
ul. Królowej Korony Polskiej - Werderstraße
ul. Bolesława Krzywoustego - Hohenzollernstraße
ul. Kurkowa - Loitzenhof
ul. Kurza Stopka - Hünerbeinstraße
ul. Ku Słońcu - Pasewalker Chaussee
ul. J. Kusocińskiego - Lützowstraße
ul. Kuśnierska - Peltzerstraße
ul. Lazurowa - Junkerstraße
pl. Lotników - Augustaplatz
ul. Łady - Wiekenberg
ul. Łaziebna - Kleine Wollweberstraße
ul. J. Łyskowskiego - Burgstraße
ul. Mała Odrzańska - Kleine Oderstraße
ul. Małopolska - Augustastraße
ul. Mariacka - Klein Domstraße
ul. J. Matejki - Grabower Straße
ul. J. Mianowskiego - Am Markt
pl. A. Mickiewicza - Skagerrakplatz
ul. Mieszka I - Berliner Straße
ul. Miodowa - Dorfstraße
ul. Monte Cassino - Arndtstraße
ul. Mostowa - Splittstraße
Most Długi - Hansabrücke
Most Kłodny - Baumbrücke
ul. Mściwoja - Reifschlägerstraße
ul. Nad Wodą - Königsstraße
ul. G. Narutowicza - Friedrichstraße
ul. J.U. Niemcewicza - Elysiumstraße
al. Niepodległości - Paradeplatz, Grüner Paradeplatz
ul. M. Niedziałkowskiego - Petrihofstraße
pl. Nowy Rynek - Neuer Markt
ul. Obrońców Stalingradu - Bismarckstraße
ul. J. Odrowąża - Schubertstraße
ul. Opłotki - Hackgasse
pl. Orła Białego - Roßmarkt
ul. E. Orzeszkowej - Schwartzkopfstraße
ul. Osiek – Hagenstraße
ul. Owocowa - Bergstraße
ul. Panieńska - Frauenstraße
ul. Parkowa - Gustav Adolf Straße
Park Kasprowicza - Quistorppark
Park Żeromskiego - Grabower Anlagen
al. Piastów - Barnimstraße
pl. Św. Piotra i Pawła - Am Peter und Paul
ul. Piotra Skargi - Roonstraße
ul. J. Piłsudskiego - Friedrich Karl Straße
ul. Pływacka (Kłodna) - Baumstraße
ul. Pod Bramą (Św. Ducha) - Heiligegeiststraße
ul. Podgórna - Rosengarten
pl. Polskiej Nysy - Holzmarkt
ul. Potulicka - Linsingenstraße
ul. Robotnicza – Schloßstraße
ul. K. Pułaskiego – Schinkelstraße
ul. Rybacka - Magazinstraße
ul. Rybaki - Fischerstraße
ul. Rycerska - Kleine Ritterstraße
Rynek Sienny (pl. Rzepichy) – Heumarkt
pl. Rynek Warzywny – Krautmarkt
Rynek Węglowy (Grodzka) - Kohlmarkt
ul. Sienna – Heumarktstraße
ul. Wł. Sikorskiego - Friedenstraße
ul. J. Słowackiego - Mühlenstraße
ul. Spichrzowa – Neue Speicherstraße
ul. Sołtysia - Schulzenstraße
ul. Staromiejska – Papenstraße
ul. Staromłyńska - Luisenstraße
ul. T. Starzyńskiego - Behr-Negendank Straße
ul. Stocznia – Schiffbaulastadie
ul. Stoisława – Johannisstraße
ul. Storrady - Französische Straße
ul. Szczerbcowa - Scharlaustraße
ul. Szeroka - Kreckower Dorfaue
ul. Szewska - Schuhstraße
ul. Sworożyca - Am Vogelstangenberg
ul. J.J. Śniadeckich - Schulstraße
ul. Tama Pomorzańska - Schwarzer Damm
ul. Tkacka - Wollweberstraße
pl. Tobrucki – Rathausplatz
ul. Unii Lubelskiej - Am Deutschen Berg
ul. Unisławy - Scharnhorststraße
al. Wały Chrobrego - Hakennterrasse
ul. Wawelska - Am Fort Leopold
ul. T. Wendy - Am Dunzig
ul. Wielka Odrzańska - Große Oderstraße
ul. Włościańska - Dorfstraße
ul. Św. Wojciecha - Karkutschstraße
ul. Wojska Polskiego - Falkenwalder Straße
ul. St. Wyspańskiego - Niebuhrstraße
ul. Wyszaka - Klosterhofstraße
ul. K. Kard. St. Wyszyńskiego - Breite Straße
ul. Wyzwolenia - Pölitzer Straße
ul. Załogi Orła - Zachariasgang
ul. A. Zawadzkiego - bez nazwy niem.
ul. Zbożowa - Speicherstraße
pl. Zwycięstwa - Hohenzollernplatz
ul. Żeglarska - Schifferstraße
pl. Żołnierza - Königsplatz (Weißer Paradeplatz)
Bolinko - Grünhof
Dąbie – Altdamm
Dolny Wik - Unterwiek
Glinki - Glinken
Gocław - Gotzlow
Golęcin - Frauendorf
Górny Wik - Oberwiek
Grabowo - Grabow
Gumieńce - Scheune
Kępa Parnicka - Silberwiese
Kraśnica - Kratzwick
Kolonia Pomorzańska - Pommerensdorfer Anlage
Krzekowo - Kreckow
Niebuszewo - Zabelsdorf
Niemierzyn - Nemitz
Nowe Miasto - Neustadt
Osów     - Wussow
Pomorzany - Pommerensdorf
Pogodno - Braunsfelde
Skolwin - Scholwin (Odermünde)
Stare Miasto - Altstadt
Stołczyn - Stolzenhagen
Warszewo - Warsow
Zdroje - Finkenwalde
Żelechowa - Züllchow
mapa starego miasta